به گزارش اقتصاد کلان، جهان با نام محمد بن سلمان اولین بار در ۲۰۱۵ بعد از به قدرت رسیدن پدرش سلمان بن عبدالعزیز آشنا شد، در روزی که پست وزارت دفاع عربستان را به او واگذار کردند. دو سال بعد در ۲۰۱۷ به پله آخر تخت پادشاهی رسید و ولیعهد سعودی شد، با اینحال آیا رویاهای او برای رسیدن به این مقام محقق می شود؟

رشد محمد بن سلمان در  عربستان برای مردم این کشور کم هزینه نبوده است، چرا که سیاست های بلندپروازانه اش تا همینجا لطمات فراوانی به ملت و اقتصاد عربستان و نیز سایر کشورهای منطقه وارد کرده است، از همین رو بسیاری از فعالان سیاسی در عربستان و سطح منطقه چشم به تحرکاتی دوخته اند که از ۲ سال پیش در داخل و خارج از عربستان، علیه خانواده سلمان ها کلید زده شده است. 

 آل سعود و نقش بازیگر بد منطقه

زمانی که رژیم بعث صدام در سال ۱۳۵۹ (۱۹۸۰) به انقلاب اسلامی ایران که تازه بر رژیم پهلوی غلبه کرده و این رژیم را برانداخته بود، حمله کرد، عربستان در کنار شمار زیادی از کشورهای غربی – عربی در پشت رژیم صدام قرار گرفت و به عنوان تامین کننده اول مالی صدام علیه ایران اقدام کرد، هرچند حدود ۱۰ سال بعد کشورهای عرب حامی صدام همچون کویت، عربستان و امارات مزد خود را از صدام با حمله او به کویت دریافت کردند.

در همان سال (۱۳۵۹) عربستان به کمک پنج کشور دیگر عرب حاشیه خلیج فارس یعنی امارات، کویت، بحرین، عمان و قطر، شورای همکاری را برای مقابله با انقلاب اسلامی پایه گذاری کرد، شورایی که در سال ۱۳۹۶ با اختلاف و تحریم همه جانبه قطر از سوی عربستان، امارات و بحرین (به اضافه مصر) تقریبا فروپاشید و الان به شورایی ناکارآمد تبدیل شده که اختلاف در آن موج می زند و نام آن را باید به شورای اختلاف خلیج فارس تغییر داد.

حمایت همه جانبه از گروه های تروریستی – تکفیری در عراق و سوریه در سال های اخیر به ویژه گروه تروریستی داعش، دخالت در امور لبنان و حمایت های پیدا و پنهان از گروه های تروریستی در شرق و جنوب ایران، تنها بخشی از اقدامات منطقه ای آل سعود در سال های اخیر است که همگی برای دستیابی به هژمونی (قدرت برتر) در منطقه از سوی آل سعود به ویژه در چند سال اخیر و با هزینه کلان صدها میلیارد دلاری انجام شده که همگی با شکست همراه بوده است.

 شاید تجاوز به یمن را بتوان بزرگترین اقدام تجاوزکارانه آل سعود در چند سال گذشته در منطقه دانست که با روی کار آمدن بن سلمان به عنوان وزیر دفاع عربستان و با کمک ائتلاف عربی – آمریکایی صورت گرفت، اقدامی که به جز کشتار مردم یمن و ویرانی این کشور و دود شدن سرمایه کلان مسلمانان نتیجه دیگری نداشته است.

هرچند بن سلمان با روی کار آمدن در عربستان اقدامات ضدانسانی خود در منطقه را با جنگ یمن آغاز کرد، ولی وی ادامه دهنده توطئه های آل سعود در کشورهای سوریه، عراق و لبنان بود که از خیلی پیشترها آغاز شده و تاکنون نیز ادامه داشته است.

سرکوب مخالفان

فعالیت های ضدانسانی بن سلمان در ابعاد داخلی نیز کمتر از جنایات او در منطقه ندارد، اقداماتی که خیز او را برای رسیدن به تاج و تخت پادشاهی نشان می دهد.

سرکوب مخالفان داخلی به ویژه پس از ولیعهدی بن سلمان در سال ۲۰۱۷، به شکل چشمگیری در عربستان افزایش یافت و علاوه بر منتقدان رژیم سعودی، مخالفان شخص محمد بن سلمان را نیز در برگرفت. دستگیری گسترده شاهزادگان سعودی نیز در همین راستا و به دستور ولیعهد جوان، کم تجربه و شیفته قدرت عربستان صورت گرفته که معروف ترین آن بازداشت شخصیت‌های برجسته و شاهزادگان سعودی در هتل «ریتز کارلتون» ریاض در سال ۲۰۱۷ بود.

چندی پیش نشریه دیلی میل انگلیس در گزارشی از زندانی بودن چندین شاهزاده و عضو کلیدی خاندان سلطنتی عربستان تقریبا یک سال بعد از دستگیری آنها در راستای یک کودتای داخل کاخ پادشاهی و نگرانی‌ها از احتمال مرگ آنها خبر داد.

از مهم ترین شخصیت های سعودی که در دوران بن سلمان و به دستور وی بازداشت شد می توان به “محمد بن نایف” اشاره کرد؛ شاهزاده نایف که که از اواخر دهه ۱۹۹۰ فعالیت خود را در زمینه امنیتی آغاز کرد، در سال ۲۰۱۵ به ولیعهدی عربستان رسید، اما در سال ۲۰۱۷ با انتخاب «محمد بن سلمان» به این سمت، جایگاه خود را از دست داد. وی از زمان برکناری از این سمت، اجازه سفر نداشته و دستیاران و تلفن همراه خود را از دست داد. این شاهزاده سعودی مارس ۲۰۲۰ به اتهام کودتا علیه محمد بن سلمان بازداشت شد و اکنون وضعیت جسمانی مناسبی ندارد.

هم اکنون «احمد بن عبدالعزیز»، «فیصل بن عبدالله» و «بسمه بنت سعود» از دیگر بارزترین شاهزادگان زندانی سعودی بشمار می روند.

با وجود اینکه نقض آزادی بیان و سرکوبگری در عربستان سعودی از گذشته در ابعاد گسترده علیه اقلیت‌های مذهبی این کشور و در صدر آن شیعیان اعمال می‌شود، اما سایر شهروندان سعودی نیز از این سرکوبگری‌ها در امان نیستند و در سایه خفقان سیاسی و نقض گسترده آزادی بیان در عربستان، رژیم آل سعود به ویژه پس از ولیعهدی محمد بن سلمان، مخالفان و منتقدان از هر قشر و جنسیتی را هدف سرکوبگری‌های خود قرار داده است.

در کنار بازداشت شاهزادگان سعودی، شماری از مفتی‌ها و مبلغان سعودی نیز از جمله شخصیت‌های بارز عربستانی هستند که به جرم آزادی بیان و در دوره بن سلمان زندان شده اند که بنا بر اعلام منابع مخالف سعودی بسیاری از آنها تحت شکنجه‌های جسمی با شوک و آویزان شدن از سقف قرار دارند.

یکی از این افراد شیخ “سلمان العوده” می باشد که شخصیتی شناخته شده می باشد و حتی شناخته شده تر از سایر مبلغان سعودی است و به واسطه مبارزه هایش علیه سیاست‌های مذهبی و منطقه‌ای رژیم سعودی از دهه ۱۹۹۰ تاکنون، وزنه ای سنگین محسوب می شود. عوده به جرم انتشار توئیتی در سپتامبر۲۰۱۷ دستگیر شد که در متن آن آرزو کرده بود نزاع میان دو کشور عربستان و قطر سریعتر منجر به صلح شود.

“عوض القرنی” واعظ سنی، نویسنده و دانشگاهی عربستانی، “علی العمری” رئیس دانشگاه آزاد مکه مکرمه، “محمد صالح المنجد” مبلغ دینی، شیخ “سفر الحوالی” و چهار تن از پسرانش و “محمد البراک” مفتی سعودی و عضو هیئت علمی دانشگاه ام القری، از دیگر بازداشتی های دستگاه امنیتی سعودی از بین مقامات مذهبی عربستان می باشند.

طبق اعلام حساب کاربری بازداشت شدگان آزادی بیان در عربستان، حدود ۲۰ شخصیت حقوقی، ۲۴ روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای، بیش از ۶۰ تحصیلکرده با مدرک دکترا و بیش از ۴۰ نویسنده، که کتاب‌های مهمی را به رشته تحریر درآورده‌اند، هم اکنون در زندان‌های عربستان به‌سر می‌برند.

«حلیمه الحویطی»، «فاطمه آل نصیف»، «نسیمه الساده»، «وزانه الشهری»، «اسراء الغمغام»، «عایده الغامدی»، «بسمه آل سعود»، «نعیمه المطرود» و «میاء الزهرانی» نیز شماری از برجسته ترین فعالان زن عربستانی در زندان‌های آل سعود می باشند.

جوخه ترور، ابزار بن سلمان برای حذف مخالفان

ماجرای سرکوب و حبس و زندان مخالفان و منتقدان در عربستان به همینجا ختم نمی شود؛ در این بین، جوخه ترور بن سلمان شاید مهم ترین ابزاری باشد که وی برای حذف مخالفان خود در داخل و خارج از آن بهره می برد که قتل فجیع سه سال پیش “جمال خاشقچی” روزنامه نگار مخالف سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول از اقدامات آن می باشد.

چندی پیش یک روزنامه انگلیسی فاش کرد که ولیعهد سعودی تلاش می‌کند تا ده‌ها مخالف و منتقد سعودی را به روش‌های مختلفی ترور کند.

روزنامه انگلیسی «دیلی استار» در گزارشی نوشت که «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی برای ترور ده‌ها مخالف و منتقد سعودی که در تبعید به سر می‌برند، برنامه‌ریزی می‌کند.

این روزنامه انگلیسی تاکید کرده که بن سلمان از خلال «فرقه النمر» (جوخه ببر) که تحت رهبری وی فعالیت می‌کنند، تلاش می‌کند تا دهها مخالف و منتقد سعودی را در کانادا، نروژ و آلمان ترور کند.

فرقه‌النمر یا جوخه ببر یک گروه شناخته شده برای سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا است. این گروه در طول بیش از دو سال گذشته تشکیل شده و متشکل از ۵۰ نفر از پرسنل سطوح عالی اطلاعاتی و نظامی در عربستان سعودی است. این گروه از بخش‌های مختلف سرویس‌های امنیتی سعودی عضو می‌گیرد. اعضای این گروه بی‌رحمانه مخالفان ولیعهد جوان عربستان را به سکوت وادار می‌کنند. گروه جوخه ببر ماموریت ترور مخالفان سعودی را چه در داخل عربستان و چه در خاک کشورهای دیگر به صورت مخفیانه به عهده دارد، به گونه‌ای که رسانه‌ها، جامعه بین‌الملل و سیاستمداران اطلاعی از آن نداشته باشند. آنها برای ترور از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. در برخی اوقات آنها فرد مورد نظر را شکنجه داده، می‌کشند و سپس اعضای آن را جدا می‌کنند همان گونه که این اقدام را درباره جمال خاشقجی روزنامه‌نگار واشنگتن پست در کنسولگری عربستان در استانبول انجام دادند. در برخی اوقات آنها برنامه ترور خود را به گونه‌ای طراحی می کنند که طبیعی جلوه کند همانند تصادف خودرو یا آتش‌سوزی خانه.

عربستان رتبه نخست ناقض آزادی بیان در حوزه خلیج فارس

بر اساس نظرسنجی تخصصی یک مرکز مطالعات در زمینه اندازه‌گیری مشارکت سیاسی، عربستان در میان کشورهای عرب حوزه خلیج فارس در رده آخر قرار دارد.

به گزارش سعودی لیکس، براساس نظرسنجی تخصصی «مرکز مطالعات و انتشارات خلیج فارس» که به عنوان اولین نشریه تحقیقاتی تخصصی مربوط به اندازه گیری شاخص مشارکت سیاسی در کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به شمار می‌رود، عربستان سعودی پادشاهی ظالم و مستبد دارد.

بر اساس این نظرسنجی عربستان سعودی با توجه به منع آزادی‌های عمومی، در شاخص مشارکت سیاسی در میان کشورهای خلیج فارس رتبه آخر را گرفت. این نظرسنجی تخصصی واقعیت ظلم و استبداد را در عربستان تأیید کرد.

بدین ترتیب عربستان سعودی در زمینه مشارکت سیاسی در بین شش کشور در رتبه ششم قرار گرفت و در چندین اقدام افت چشمگیر را ثبت کرد که مهمترین آنها عبارتند از:

– علامت صفر در مقیاس مشارکت سازمانهای سیاسی

– نمرات بسیار کم در اقداماتی از جمله انتخابات عمومی و آزادی بیان

– مشکلات فوق العاده پیچیده در استانداردهای مختلف، به ویژه در مورد آزادی‌های عمومی و آزادی عقیده و بیان

پس از عربستان کشورهای امارات، قطر، عمان، بحرین و کویت قرار دارند.

نتایج این نظرسنجی کاهش چشمگیر میزان مشارکت سیاسی و کاهش توانایی شهروندان در کشورهای عربی خلیج فارس برای مشارکت و کمک به تصمیم گیری و سیاستگذاری عمومی در کشورهای خود را نشان می‌دهد.

نتایج این نظرسنجی نشان می دهد که عربستان از ابتدا کارنامه درخشانی در زمینه حقوق بشر نداشت، اما از زمان روی کار آمدن «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی این کارنامه به مراتب سیاه‌تر شد. طی ۳ سال ولیعهدی بن سلمان، عربستان همواره صحنه بازداشت‌ و سرکوب‌گری‌ علیه مخالفان نظام سعودی بوده است.

شرایط حقوق بشری در عربستان و حذف مخالفان در دوره بن سلمان با حمایت های “دونالد ترامپ” رییس جمهور سابق آمریکا اوج گرفت و کارشناسان پیش بینی می کنند که این مساله در دوران “جو بایدن” نیز ادامه خواهد داشت.

حزب معارض سعودی «التجمع الوطنی» در این باره معتقد است که جو بایدن نیز نمی تواند اقدام خاصی برای اصلاح وضعیت حقوق بشر در عربستان انجام ‌دهد و این خود شهروندان سعودی هستند که باید تلاش کنند.

«مضاوی الرشید» سخنگوی حزب معارض سعودی التجمع الوطنی طی مقاله ای در نشریه انگلیسی «میدل ایست آی» بر لزوم فعالیت شهروندان سعودی در دفاع از حقوق بشر در این کشور تاکید کرده و نوشته است، با توجه به تجربیات قبلی جو بایدن و موضع سیاسی آمریکا در برابر عربستان نمی‌توان انتظار زیادی از وی داشت.

“نمی‌توان از نهادهای دولتی فرسوده و ناعادلانه عربستان صحبت کرد، چون وجود خارجی ندارند؛ با وجود رواج بوروکراسی در عربستان، هیچ نهاد دولتی فعال، شفاف و قابل پاسخگویی در این کشور، مانند دادگستری مستقل، شوراهای اقتصادی و شورای ملی منتخب وجود ندارد؛ این امر از زمان تأسیس دولت سعودی به عنوان یک پادشاهی مطلق، که توسط ابن سعود تأسیس شد، با شواهد قاطع اثبات می‌شود. “

“قدرت های خارجی عربستان را در اداره کشور حمایت کردند، این حمایت از انگلیس آغاز شد و سپس ایالات متحده آمریکا در ازای گرفتن نفت به حمایت از ریاض پیوست. در اصل غنایم نفتی عربستان میان آمریکا و هم پیمانان غربی‌اش تقسیم می‌شد و عوام، بخش جزیی از ثروت کشور را دریافت می‌کردند. “

“تنها تغییری که از زمان روی کار آمدن «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان و پسرش «محمد» ولیعهد سعودی رخ داده، این است که بخش‌های متعدد که در عربستان فعالیت دارند، بدون هیچ شفافیت و عدالتی فعالیت می‌کنند درحالی که از خزانه دولت منابع مالی زیادی دریافت می‌کنند تا در تقویت سیاست ملک سلمان در راستای سرکوب گری‌هایش نقش عمده‌ای ایفا کنند.

اکنون بن سلمان درحالی برای نشستن بر تخت پادشاهی دست و پا می زند که عربستان به دلیل سیاست های خیال پردازانه او بخصوص تجاوز به کشور یمن خسارات کلانی متحمل شده است و برغم هزینه های کلان تبلیغاتی و لابی های گسترده ، نتوانسته است، چهره ضد حقوق بشری خود را پنهان کند و از آن مهمتر با ایجاد  و تاسیس نهادها و سازمان های مختلف در خارج از عربستان، چراغ های امید روشن شده است.