به گزارش اقتصاد کلان

بحث FATF شاید یکی از مهم‌ترین مباحثی بوده که از تاریخ امضای برجام تا امروز، از جمله چالشی‌ترین مسائل در فضای سیاست و اقتصاد ایران بوده است.
با جست‌وجویی مختصر در سابقه‌ این موضوع، به خیل اظهارنظرهایی از زبان اقتصاددانان و فعالان بخش خصوصی برمی‌خوریم که در همه این سال‌ها تبعات بودن در لیست سیاه FATF را به تناوب گوشزد کرده‌اند. حال در سخنانی جالب توجه رئیس کل بانک مرکزی سخن از بومی‌سازی FATF و سوئیفت به میان آورده است. معلوم نیست سازوکاری که مقیاس و برد جهانی دارد و اصولا در سطح بین‌الملل چارچوبی متعارف و تثبیت‌شده است، چگونه قرار است نسخه بومی و منطقه‌ای‌اش توسط مدیران ساخته شود.

در همین راستا، رئیس کل بانک مرکزی ضمن تأکید بر اینکه کسی اجازه ندارد برای مبادلات کشور از ارز دیگری جز ریال استفاده کند، گفت: «باتوجه به اینکه مسئولیت بریکس با روسیه است، پیشنهاد کردیم و پیشنهادمان در حال بررسی است که به سمت پول و نهادهای مشترک برویم و در بریکس بتوانیم سوئیفت و نظام پیام‌رسان بانکی داشته باشیم. همچنین ما اعضای بریکس برای خودمان FATF داشته باشیم.»

محمدرضا فرزین در مراسم اختتامیه دهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی که در بانک مرکزی برگزار شد، با بیان اینکه به‌ عنوان بانک مرکزی هدف‌مان تقویت ریال است، گفت: «کشور ما یک کشور باز از نظر شاخص‌های اقتصادی است. سهم حجم صادرات و واردات‌مان در GDP و مراودات مالی ما با دنیای خارج بالاست. از آنجا که یک کشور باز هستیم دائما تحت تاثیر نرخ ارز بر اقتصاد کشور قرار می‌گیریم.»

وی ادامه داد: «قبل از تحریم، فعالیت‌های تجاری خود را بدون مشکل انجام می‌دادیم و به جای مراودات مالی، مراودات تجاری بالایی با سایر کشورها داشتیم و تراز ما مثبت بوده است، تحریم‌ها باعث شد نقشه تجاری ما تغییر کند و نظام تجاری ما از غرب به شرق رفت؛ نقل و انتقال ارزی ما هم به‌دلیل تحریم‌ها از نظام بانکی خارج شده و برنامه‌ریزی برای آن سخت‌تر شده است؛ اما نظام مالی ما همچنان در غرب است.»

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه برای تقویت حکمرانی ارزی باید ابزارهای لازم برای نقل و انتقال ارزی را تقویت کنیم، گفت: «تلاش ما این بوده که از این ابزارها برای حفظ سهم تجارت خود استفاده کنیم. البته ارزیابی کلی نشان می‌دهد که چندان بد عمل نکردیم. سال گذشته نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار تجارت ما به‌صورت رسمی و غیررسمی بوده که با توجه به تحریم عدد خوبی است؛ اما هنوز نتوانستیم حضور تخصصی حرفه‌ای و نهادی مالی خود در غرب را به شرق ببریم. البته شرایط ما تحریمی است و اینکه بخواهیم نظام رسمی مالی خود را به شرق ببریم دشوار است.»

فرزین گفت: «ما با غرب مراودات سیاسی هم نداریم اما نیروهای مالی ما در آنجا حضور دارند. چشم‌انداز ما نشان نمی‌دهد که در آینده تجارت خود را با غرب افزایش دهیم یا مراودات مالی خارج از تجارت داشته باشیم. کشورهای شرقی از جمله چین و هند تجارت خود را گسترش دادند و ما می‌توانیم با این کشورها تجارت کنیم. اکنون به‌دلیل تحریم‌ها به جای سوئیفت از ابزارهای دیگری استفاده می‌کنیم و ابزار مالی خودمان را داریم، چه اشکالی دارد که FATF خودمان را هم داشته باشیم؟»

رییس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به افزایش سهم کشورهای شرقی در تجارت ادامه داد: «باید بتوانیم در این حوزه حضور بسیار قوی‌تری داشته باشیم؛ نهادسازی کنیم و از آن هم استفاده کنیم. برای مثال با روسیه و چین در حوزه بریکس پیشنهادهایی داشتیم و آنها در حال بررسی است. ایران باید به سمت نهادهای مشترک و پول مشترک یا برعکس بروند، پیام‌رسانی همچون شبیه سوئیفت و یا نهاد نظارتی همچون FATF در بریکس ایجاد شود و به سمت مبادلات پولی با کشورهای همسایه حرکت کنیم.»

لازم به یادآوری است FATF یا «گروه اقدام ویژه‌ مالی»، سازمانی بین‌دولتی است که در سال ۱۹۸۹ با ابتکار گروه هفت با نگرش به سیاست‌های توسعه برای مبارزه با پول‌شویی بنیاد گذاشته شد. سوییفت یا «جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی» نیز یک انجمن تعاونی غیرانتفاعی است و هدف آن جایگزینی روش‌های ارتباطی غیراستاندارد کاغذی یا از طریق تلکس با یک روش استانداردشده جهانی است.

اقتصاد کلان