وزیر خارجه ترکیه از دریافت پیشنهاد توافق‌نامه حمل و نقل زمینی از امارات خبر داد. و گفت که ترکیه از این پروژه استقبال می‌کند. ترکیه و امارات برای این مسیر ملزم به بهره‌گیری از کشور واسط هستند. امارات، عراق را پیشنهاد داده. اما ترکیه موافق نیست و آن را دارای منطق اقتصادی نمی‌داند و گزینه ایران را روی میز گذاشته است. حضور ایران در این مسیر هرچند امتیاز طلایی محسوب نمی‌شود.اما سبب می‌شود. در این میان از فرصت حضور در یک کریدور بین دو شریک اصلی تجاری ایران.

استفاده شود. اما چرا امارات، عراق را به‌عنوان گزینه پیشنهادی مطرح کرده است؟ کارشناسان معتقدند که امارات به‌عنوان یکی از اعضای شورای همکاری خلیج فارس به دنبال جذب عراق به این شورا به‌عنوان هفتمین کشور عرب است. و بر همین اساس نیز با هدفی سیاسی، طعمه عراق را برای ترکیه مطرح کرده است. در اینجا به نظر می‌رسد هدفی برای کم‌رنگ کردن ایران در عراق نیز به‌عنوان هدفی فرعی دنبال می‌شود. و پیشنهاد آن است که ایران با رویکرد ایجابی (بهره‌گیری از فرصت ترانزیت بین دو کشور ترکیه و امارات). و سلبی (جلوگیری از نفوذ بیشتر شورای همکاری خلیج فارس برای جذب عراق). زمینه را برای امضای این توافق‌نامه و گسترش همکاری با دو کشور فراهم کند.

چرا مسیر عراق منطق اقتصادی ندارد؟

مسعود دانشمند، عضو اتاق ایران و امارات و ایران و عراق در گفت‌وگو با «بورسان» در این باره می‌گوید: «امارات در تلاش است پس از روابط سیاسی تیره‌ای که با ترکیه داشت، اکنون پس از ۱۰ سال. روابط منطقه‌ای خود را افزایش داده و وارد تعاملی تاکتیکی با ترکیه شود. با پیشنهاد مطروحه از سوی امارات مبنی بر حضور عراق به‌عنوان ضلع سوم، کار کمی پیچیده می‌شود و دارای منطق اقتصادی نیست.

در واقع اگر این راه زمینی بخواهد با پتانسیل جاده‌ای کنونی پیش برود. باید کامیون‌های ترک از مرز دهوک (شهری کردنشین در شمال عراق) و تمام کردستان عراق را طی کرده. و با عبور از بغداد و بصره وارد مرز فاو شوند. و در نهایت یا وارد کویت شده یا وارد خاک عربستان شوند. و از جنوب عربستان به امارات برسند که به این ترتیب، ضروری است. که خاک دو کشور را پاس کنند که منطقی نیست. پیشنهاد امارات مبنی بر عبور از عراق، حرفی کاملا غیر اقتصادی است. زیرا مسیر موجود راهی طولانی است. و اگر قرار بر ایجاد زیرساخت باشد. اجرای پروژه‌های زیرساختی جاده‌ای و ریلی امری هزینه‌بر و البته زمان‌بر است.»

ایران یک راه میان‌بر برای ترک‌ها؟

دانشمند به پیشنهاد ترکیه مبنی از عبور مسیر از ایران اشاره کرده و آن را دارای مزیت اقتصادی می‌داند: «اما اگر کامیون‌های ترکیه‌ از مسیر ایران عبور کنند، تمام زیرساخت‌ها فراهم است. کامیون‌های ترک از مرز بازرگان وارد ایران شده و از طریق جاده‌های موجود به بندرعباس می‌رسند و در بندر شهیدرجایی به‌وسیله کشتی‌های رو-رو (این شناور وظیفه ترابری و جابه‌جایی وسایل نقلیه زمینی چرخ‌دار را دارد) وارد بندر دوبی می‌شوند. علاوه بر آنکه کامیون‌های ترک به سبب مشکلات سیاسی با مناطق کردنشین‌ عراق، امنیت عبور کالاهای تجاری ترانزیتی را ندارند. مگر آنکه این کامیون‌ها ابتدا وارد سوریه شده و از طریق سوریه وارد عراق شوند تا مشکلی برای امنیت کالاهای ترانزیتی به‌وجود نیاید.»

پیشنهاد امارات، یک پیشنهاد سیاسی است

او با بیان اینکه پیشنهاد امارات، یک پیشنهاد سیاسی است و نه اقتصادی، تصریح می‌کند: «شش کشور عربی که شورای همکاری خلیج فارس را تشکیل داده‌اند، به دنبال جذب عراق به‌عنوان کشور هفتم این شورا هستند. دلایل مختلفی برای جذب عراق به این شورا وجود دارد؛ عراق دارای جمعیتی نزدیک به ۴۰ میلیون، ارتشی کارآزموده و همچنین دارای ظرفیت جذب سرمایه‌گذاری بالا به سبب تخریب‌های گسترده پس از جنگ‌ است. امت‌العربی به دنبال آن هستند که در خلأ نیروهای خارجی در عراق (خروج نیروهای آمریکایی از خاک عراق)، اجازه ندهند تا این کشور عمق استراتژیک ایران باقی بماند و برهمین اساس نیز تلاش می‌کنند با شگردهای مختلف، این کشور را وارد پروژه‌های اقتصادی و در نهایت وارد حلقه عربی خود کنند.»

شورای همکاری خلیج فارس، به‌دنبال کاهش نفوذ ایران در عراق

عضو اتاق ایران و امارات ادامه می‌دهد: «اکنون ایران به سبب تحریم‌ها اکنون بنیه اقتصادی کافی برای ورود گسترده در پروژه‌های اقتصادی عراق را ندارد و عربستان و امارات به سبب ثروت بالا، به دنبال آن هستند که جایگاه ایران را در غیاب نیروهای آمریکایی با استفاده از کاهش نفوذ سیاسی ایران در عراق بدست آورند، هرچند که در این میان زیرساخت‌های لازم را ندارند. پیشنهاد اخیر شورای همکاری با لیدری عربستان برای تأمین برق عراق نیز به سبب عدم وجود زیرساخت‌ها فعلا میسر نیست.»

به گفته او، عراقی‌ها نیز به دنبال آن هستند که با حفظ روابط با دو طرف، بررسی کنند که کدام‌طرف قابلیت سرمایه‌گذاری بیشتر در این کشور را دارد و ایران نیز باید به این نکته توجه ویژه داشته باشد.

به گزارش آناتولی، مولود چاوش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه با در نظر گرفتن محوریت ایران گفته: «انتقال کالا از استانبول به امارات از مسیر دریایی حدود ۲۵ تا ۲۸ روز طول می‌کشد، اما اگر این انتقال به‌صورت زمینی انجام شود فقط ۱۰روز طول می‌کشد. باید این مسیر را کوتاه و برای نهایی کردن این توافق تلاش کرد و احتمالا بعد از امضای توافق‌نامه دوجانبه بتوانیم توافق‌نامه سه‌جانبه را با ایران امضا کنیم و مذاکرات در این باره ادامه دارد.»

وزیر خارجه ترکیه اعلام کرده: «تلاش‌هایی جریان دارد تا بخش دوجانبه این توافق در سفر رئیس جمهوری ترکیه به امارات در ماه فوریه امضا شود و افزود امارات متمایل به ایجاد این مسیر زمینی از عراق است که مسیری کوتاه‌تر خواهد بود اما نیازمند اجرای پروژه‌های زیرساختی جاده‌ای و ریلی است.»

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

لینک تلگرام