اقتصادکلان-فقط ۱۱ روز طول کشید تا معارضین سوری زیر چتر تحریرالشام، از ادلب به حلب و از آنجا به حما و حمص برسند و بعد هم با پیمودن ۱۶۰ کیلومتر وارد دمشق، پایتخت تاریخی سوریه شده، بشار اسد را سرنگون کنند و افسار حکومت را در شام به دست بگیرند.
رویدادی که تا دو هفته قبل، کسی آن را پیشبینی نمیکرد. حالا دهها گروه کوچک و بزرگ که تنوع آنها از ملیگرایی عربی تا سلفی اخوانی و القاعدهای و داعشی متغیر است، بر بخش بزرگی از خاک سوریه (احتمالاً دوسوم) مسلط شدهاند. میتوان گفت این وضعیت توصیفی از جعبه پاندوراست که یک مفهوم شناخته شده برای توصیف حوادثی است که به دلیل تعدد بازیگران، غیرقابلپیشبینی است و میتواند حاوی تمامی بلاها و شوربختیهای ناشناخته و پیشبینینشده باشد.
وزارت خارجه سوریه دیروز پس از سقوط دولت بشار اسد، بیانیه خود را با این جملات آغاز کرد و با اشاره به اینکه وزارتخانهها و هیئتهای دیپلماتیک متعهد به انجام وظایف خود هستند، تأکید کرد: «ما موظف هستیم برای ساخت کشوری یکپارچه که عدالت و برابری بر آن حاکم بوده و در آن همه از تمامی حقوق و وظایف برخوردار هستند، تلاش کنیم.» این اظهارات را «محمد غازی الجلالی» نخستوزیر سوریه در گفتگو با «العربیه» به نوعی دیگر تکرار و البته تکمیل کرد و گفت: «ما با ستاد فرماندهی عملیات نظامی تماس گرفتیم و بر اهمیت حفظ نهادهای دولتی در سوریه توافق کردیم.
اکثر وزرای دولت سوریه در دمشق حضور دارند. تماسی را از ابومحمد الجولانی درباره روند ادامه کار دریافت کردم.» بنابر آنچه اعلام شده، تماس با الجولانی بر گفتگو درباره مدیریت دوره انتقالی کنونی متمرکز بوده و این نشاندهنده پیشرفت قابلتوجهی در تلاشها برای شکل دادن به آینده سیاسی سوریه است. وی افزود که هیئت تحریرالشام با رهبران تماس گرفته و افراد مسلح قول دادند که سرکوبی در کار نخواهد بود.
او همچنین در پیامی به ملت سوریه گفت: «مرحله جدیدی در کشور آغاز شده است و من همیشه خواستار حل و فصل اختلافات در سوریه بودم. از محل حضور «بشار اسد» و زمان خروج او از سوریه اطلاعی ندارم و آخرین تماس من با او عصر دیروز بود.» نخستوزیر سوریه گفت که سوریه باید عرصه برگزاری انتخابات آزاد باشد تا مردم بتوانند رهبر خود را انتخاب کنند. «ایاد الخطیب» وزیر ارتباطات سوریه هم دریافت تماس از طرف محمد الجولانی درباره انجام امور را تأیید کرد. این اظهارات مقامات سوری در کنار مواضع مخالفان مسلح سوری که خود را «اتاق عملیات آزادسازی دمشق» خواندند، در ساعات نخست پس از سقوط دمشق، رنگ و بوی فضایی آرام داشت.
معارضین با صدور بیانیهای که تلاش شده بود بر مبنای اصول دموکراتیک تنظیم شود، از کنترل خود بر شهر دمشق و رفتن حکومت بشار اسد رئیسجمهور سوریه سخن گفتند و رسماً خواهان حفاظت از اموال و داراییها شدند و از عناصر مسلح سوری و مردم سوریه خواستند که از همه اموال و داراییهای کشور سوریه حفاظت کنند. همچنین ابومحمد الجولانی، رهبر هیئت تحریرالشام، دستوراتی را به تمام نیروهای نظامی در شهر دمشق صادر کرد و از آنها خواست که به نهادهای عمومی نزدیک نشوند. با این همه، شورای موسوم به حکومت موقت سوریه از دیروز، ممنوعیت آمدوشد در شهر دمشق بعد از سیطره بر این شهر را اعلام کرد که از ساعت ۴ عصر شروع و تا ساعت ۵ بامداد صبح ادامه خواهد داشت.
این اعلام در نخستین ساعات و کمتر از یک روز پس از حضور معارضین در سوریه بلافاصله با اخبار دیگری اعم از تعرض به سفارتخانه ایران در دمشق، غارت بانک مرکزی این کشور و خانه اسد، ربودن خودروهای سفیر ایتالیا از اقامتگاهش و گشودن در زندانها با ویدئوهایی که حاوی تصاویر هرجومرج در سوریه و حتی فروش سلاح بود، تکمیل شد. در حالی که برآورد شده معارضین تا قریب به ۴۰ گروه هستند، فقط در رقه که زمانی پایتخت فرمانروایی داعش بود و شهرهای اطراف آن، پرچم معارضین برافراشته شد. نیروهای کرد قسد تحت نیز برای مقابله و سرکوب تیراندازی کردند. آنها شامگاه دیروز نیز از درگیری با شورشیان مسلح در منبج وابسته به ترکیه واقع در استان حلب در شمال سوریه خبر دادند و این حملات در شرایطی صورت گرفت که بنابر اعلام قسد، همزمان ترکیه مشغول بمباران مناطقی در این شهر بود.
