۲۲ مرداد ماه به نام روز تشکل‌ها و مشارکت‌های اجتماعی نام‌گذاری شده است. توجه به توسعه همه‌جانبه و برخورداری از جامعه‌ای گرم و اخلاقی نیازمند توجه به ارزش‌های اخلاقی و مسئولیت‌پذیری است که این امر اهمیت سرمایه‌های‌ اجتماعی و مشارکت‌های مردمی را دو چندان می‌کند.

با این که چندی است دولتمردان فعلی برای حل مشکلات جامعه از مردم کمک می‌خواهند و بارها ذکر کرده‌اند دولت به تنهایی قادر به حل همه کمبودهای جامعه نیست ولی چون در کشور ما قرن‌ها حاکمان، صاحب اختیار جان و مال مردم و همه مواهب کشور بوده‌اند هنوز پس‌زمینه‌هایی در ضمیر ما ایرانیان وجود دارد که همه امور باید به دست دولت حل شود لذا برخی بر این باورند که مردم نهایتا در انتخابات شرکت کنند و پس از انتخاب منتخبین امورات را اداره می‌کنند.

در صورتی که وقتی نگاهی به کشورهای جهان بیندازیم، کشورهایی موفق‌تر هستند که زمینه مشارکت مردم را در همه امور آماده کرده‌اند. گرچه قدمت انجمن‌هایی که در دنیا کارهای داوطلبانه انجام می‌دادند به گذشته‌های دور برمی گردد ولی به نظر می‌رسد در سال ۱۸۶۳ اولین سازمان غیردولتی صلیب سرخ بود که تاسیس شد.

در ایران نیز سال‌ها قبل موسسات خیریه از طرف مساجد و تکایا هیات‌های مذهبی، صندوق‌های قرض الحسنه، انجمن‌های اسلامی حتی قهوه‌خانه‌ها و زورخانه‌ها نقش تشکل‌های مردم نهاد را ایفا می‌کردند و بعدا اتحادیه‌های صنفی نظام‌های مهندسی، پزشکی، پرستاری و غیره نیز ایجاد شد در دولت اصلاحات بود که آیین نامه تاسیس سازمان‌های غیردولتی تصویب و اجرا شد، تشکل‌های اجتماعی تحت عناوینی چون جمعیت، انجمن، کانون، مرکز، گروه، خانه، موسسه فعالیت خود را شروع کردند و این تشکل‌ها در برخی از امور جامعه به بالا بردن سطح رفاه قشرهای محروم یا به صورت دسته جمعی برای بالابردن سطح آگاهی، حمایت از بیماران، معتادان، بیمارهای خاص و ده‌ها مورد دیگر کمک کردند.

بی‌شک اخلاق یکی از مهمترین ستون‌های ساختار جامعه است که نقصان آن آسیب‌های جدی را بر بدنه جامعه وارد می‌سازد؛ حال این امر زمینه‌ساز بحث اخلاقیات در کار و مسئولیت اجتماعی شده است. نام‌گذاری یک روز به نام روز تشکل‌ها و مشارکت‌های اجتماعی، گامی کوچک در جهت قدردانی از همراهی افراد نیک‌اندیشی است که با دستان پرمهرشان دنیا را تبدیل به مکان بهتری برای زندگی همه افراد می‌کنند و به این ترتیب کژی‌ها هر روز کم‌رنگ‌تر می‌شود .

در تعریف مسئولیت اجتماعی دو بحث مسئولیت اجتماعی فردی و مسئولیت اجتماعی گروهی قابل تأمل است. مسئولیت اجتماعی فردی در مقایسه با مسئولیت اجتماعی گروهی مفهومی جدید است اما قدمتی برابر با قانون طلایی “با دیگران طوری رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود،” دارد. مسئولیت اجتماعی فردی با ایجاد یک موضع فعال نسبت به تاثیرگذاری مثبت بر دیگران و محیط بیرون از دایره خود بسط می‌یابد.

مسئولیت اجتماعی فردی اساس مسئولیت اجتماعی گروهی است زیرا یک اجتماع از افراد تشکیل شده است و درنتیجه فرهنگ مسئولیت اجتماعی را مشخص می‌کند. این رابطه آمیخته بین مسئولیت اجتماعی گروهی و مسئولیت اجتماعی فردی است. افراد از نظر اجتماعی مسئولیت‌پذیرتر شده و در واکنش به این اجتماع ها باید برای برآوردن نیازهای افراد، مسئولیت‌پذیری اجتماعی بیشتری پیدا کنند.

بنابر این در یک نظام مردم سالاری معنای مشارکت بر سرنوشت خویش منحصر به شرکت در انتخابات و تعیین یک نماینده و یا یک رئیس جمهور نیست بلکه مفهوم اصلی آن، این است که باید همه شهروندان در همه عرصه‌ها مشارکت داشته باشند از عرصه‌های سیاسی و تشکیل احزاب گرفته تا عرصه‌های اجتماعی چون بهبود وضعیت محیط زیست و گردشگری، از تلاش برای دسترسی به قدرت گرفته تا کمک به درمان سلامت بویژه کمک به بیماران خاص، از تشویق مردم به رعایت حقوق بشر گرفته تا رعایت حقوق حیوانات، از تدوین حقوق شهروندی گرفته تا اجرای همه حقوق شهروندی.
با احترام:کیوان چارداولی
مدیرعامل سازمان مردم نهاد جوانان ژیهات کردستان