اکنون که به تعبیر سخنگوی وزارت خارجه ایران اختلافات باقیمانده برای رسیدن به توافق در وین «از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر است» و عمدتا هم به چالش بین امریکا و ایران محدود شده، طی چند روز گذشته روسیه و بعد هم چین خواستار این شدهاند در توافق احتمالی در وین، بندی گنجانده شود که تضمین کند تحریمهای اعمالی امریکا و اروپا، مناسبات آنها را در وین تحتتأثیر قرار نمیدهد؛
این خواست طرف های روس و چینی در توافق به صورت مشخص بر فضای توافقات تاثیر داشته و نتیجه ای که در چند قدمی بود را با اما و اگر هایی مواجه کرده است.
جمعه دو هفته قبل بود که ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه امریکا در پاسخ به اینکه آیا ممکن است جنگ در اوکراین باعث شود واشنگتن گفتگو با مسکو را بر سر ایران متوقف کند، چنین تأثیری را رد کرد و گفت: «ما مسئلهای را که به نفع امنیت ملیمان باشد، دنبال میکنیم.
بعضی از مواردی که ذکر کردید برای منافع امنیت ملی ما ضروری است. اینکه روسیه به اوکراین حمله کردهاست، سبب نمیشود ما دست از پیگیری امنیت ملی و محافظت از امنیت شهروندان امریکایی برداریم.»
همزمان، وانگ کوان، مذاکرهکننده ارشد چین در وین هم با گفتن اینکه «ما در مرحله نهایی مذاکرات هستیم و برای دستیابی به توافق باید تصمیمات سیاسی اتخاذ شود»، تلویحاً اثرگذاری جنگ اوکراین را بر مذاکرات رد کرد. حالا مشخص شده است جنگ در اوکراین، آنقدرها هم که گفته میشد، بر مذاکرات در وین بیاثر نیست.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه روز شنبه گفت: «ما تضمین میخواهیم که این تحریمها [بر سر اوکراین]به هیچوجه بر روابط تجاری- اقتصادی و سرمایهگذاری ما [با ایران]که در برجام تعیینشده، اثر نگذارد.»
بعد هم منابع غیررسمی گفتند که روسها طی روزهای اخیر در وین طرحی را روی میز گذاشتهاند که خواستار این میشود طرفهای امریکایی و اروپایی تضمین کنند تحریمهای اعمالی بر روسیه در چارچوب جنگ اوکراین، شامل مناسبات تجاری و نظامی با ایران نشود.
دیروز حتی گزارشهایی تأییدنشده در اینباره منتشر شد که روسها تصمیم گرفتهاند از چارچوب مذاکراتی با ایران در وین خارج شوند؛ موضوعی که نهتنها روسها تاکنون آن را تأیید نکردهاند، بلکه سخنگوی وزیر خارجه هم آن را به یک «گمانهزنی رسانهای» خواند.
هنوز بحثها درباره موضع روسیه فروکش نکردهبود که رویترز از قول دو دیپلمات چینی که یکی از آنان بهطور مستقیم در مذاکرات وین شرکت دارد، گزارش کرد که چین هم مانند روسیه خواستار تضمین کتبی امریکا شده است تا شرکتهای آن کشور به خاطر همکاری با ایران از تحریمهای واشنگتن مصون بمانند.
به نظر می رسد جنگ اکراین به تغییر نگاه به تضامین طرف های مزاکره انجامیده است، تاکنون، این طرف ایرانی بود که از اثر تحریمهای امریکا بر ایران، روی مبادلات تجاری و نظامی با روسیه و چین احساس نگرانی میکرد، ولی ظاهراً جنگ در اوکراین باعثشده است این نگرانی به روسیه و چین هم سرایت کند.
ظاهراً روسها نگرانند تحریمهایی که امریکا به دلیل حمله به اوکراین بر آنها اعمال میکند، دریچه مناسبات تجاری و نظامی آنها با ایران را هم ببندد و به همین خاطر خواستار این شدهاند امریکا و اروپا در وین تضمین کنند که چنین سناریویی روابط آنها را با ایران تحتتأثیر قرار نخواهد داد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران دیروز گفت: «رویکرد روسیه در مذاکرات وین تا امروز سازنده بودهاست.» چینیها هنوز در موضعگیریهای رسانهای، طرح چنین درخواستی را تأیید نکردهاند، ولی واکنش دیروز سعید خطیبزاده، احتمال طرح چنین درخواستی را از طرف چین بالا بردهاست.
خطیبزاده در پاسخ به این سؤال که آیا چین مطالبه جدیدی از سوی امریکا یا طرف دیگری روی میز گذاشتهاست، گفت: «اجازه میخواهم آنچه را پشت درهای بسته در وین رخ میدهد، بیان نکنم.
موضع چین یکی از سازندهترین مواضعی بوده که از روز اول تا به امروز داشتیم و موضع حمایتی از گفتگوهای وین و موضع حمایتی از مواضع و درخواستهای مشروع ایران بودهاست و فکر میکنیم در همین بستر تا روز آخر با چین جلو خواهیم رفت و اطمینان کامل داریم و از رفتار چین هم همه کنشگران بینالمللی این را برداشت کردهاند.»
https://eghtesad-kalan.com/?p=26416