سازمان زمین شناسی واکتشافات معدنی کشور ضمن هشدار درباره وضعیت خطرناک جاده های چالوس. هراز، فیروزکوه، اتوبان پل زال و جاده طالقان به دلیل بروز درزها و شکاف ها و حرکت ثقلی زمین درمناطق کوهستانی. از احتمال گسترش فرونشست زمین در مناطق جنوبی وجنوب غربی شهر تهران خبر داد. و گفت: براساس اطلاعات موجود، اندازه  گسترش فرونشست ها از نظر سطح درحاشیه جنوبی شهر تهران ۲ برابر شده است.

دکتر رضا شهبازی مدیرکل دفتربررسی مخاطرات زمین شناسی سازمان زمین شناسی واکتشافات معدنی کشور. در واکنش به فیلمی که اخیرا درفضای مجازی درباره ترک خوردن بخشی از جاده هرازمنتشر شده است. تصریح کرد:حرکت توده ای زمین درسطوح شیب دار مانند دامنه کوه ها وکوهستان ها به صورت زمین لرزه. بهمن وواریزش اتفاق می افتد وجاده های کوهستانی. همواره درمعرض این خطر همیشگی هستند وباید مدام پایش شوند.

وی افزود: درمناطق کوهستانی ثقل زمین برروی سطوح شیب دار حرکت می کند. و این حرکت بستگی به محرک هایی دارد. که به آن وارد می شود؛ محرک هایی چون رطوبت،بارش زیاد، زمین لرزه یا فرسایش طبیعی که باعث بازشدن درزها وشکاف ها می شود. شکاف خوردن جاده های کوهستانی چون هراز یا چالوس و فیروزکوه هم به همین دلایل اتفاق افتاده وخواهد افتاد.

مدیرکل دفتربررسی مخاطرات زمین شناسی سازمان زمین شناسی. گفت:علاوه بر عوامل طبیعی، دستکاری های انسان درطبیعت همواره باعث بروز درزها و شکاف ها و حرکت ثقلی زمین درمناطق کوهستانی بوده است. وباعث می شود با ایجاد اولین تنش،شرایط جاده های کوهستانی درشرایط ناپایدار قرار گیرد.احداث باغ ویلاها وفعالیت های معدنی درمحدوده جاده های کوهستانی کشور از جمله دستکاری هایی است. که می تواندبا بروز کوچکترین بارندگی باعث لغزیدن سطوح روی هم یا ریختن بهمن شود.

وضعیت خطرناک جاده ها

وی با اشاره به فیلمی که اخیرا درباره ترک خوردن بخشی از جاده هراز درفضای مجازی منتشر شده است. اظهارداشت:دقیقا مشخص نیست این فیلم مربوط به چه زمانی است. وشاید جدید هم نباشد.اما مسئله این است که ما در ۲ یا ۳ سال گذشته درجاده هراز از این اتفاق ها داشته ایم. علت هم این است که جنس بخش سنگی هراز که جاده از روی آن عبور می کند. با سنگ اصلی بدنه کوه متفاوت است ومحل اتصال این دوبخش براثر بهره برداری های معدنی، زمین لرزه وعوامل دیگرکه باعث ایجاد لرزش می شود. درز و شکاف ایجاد کرده وگسترش می یابد. لذا باید به طور مداوم این درزها وشکاف ها را مدیریت کنیم که باعث ایجاد آسیب نشود.

شهبازی افزود: راه حل اصلی این است که ما در محل این درزها وشکاف ها دستگاه های پایشگر نصب کنیم. تا اگر جابجایی ها وشکاف ها به آستانه خطررسید. بلافاصله هشدار بدهند. با توجه به اینکه ما قبلا هم دردهه ۷۰ درمحدوده امامزاده علی (ع). درجاده هرازخطرات این گونه ای داشته ایم، نصب این پایشگرها ضروری است. تا درمواقع خطر هشدار بدهند وجاده بسته شود.

وی با تاکید بر اینکه درجاده هراز ودیگر جاده های کوهستانی کشور از قبل این هم خطرترک خوردگی و درز وشکاف وجود داشته. و باز هم وجود خواهدداشت، گفت: ما حدود چند هفته پیش با مسئولان وزارت راه وشهرسازی. دراین خصوص جلسه داشتیم وگزارش های فنی مان را ارایه دادیم.

متولی حفاظت از جاده های کشور، وزارت راه و شهر سازی است. و آنها باید نسبت به نصب دستگاه های پایشگر درجاده هراز ودیگر جاده های مشابه اقدام کنند.

مدیرکل دفتربررسی مخاطرات زمین شناسی سازمان زمین شناسی درپاسخ به اینکه در نوروز پیش رو. که استفاده از جاده هراز،چالوس وفیروزکوه به شدت افزایش می یابد. آیا نگرانی درباره امنیت این جاده ها وجود دارد،افزود:درباره تمامی جاده های این چنینی اطلاعات لازم تولید شده و خواهد شد. درزها وشکاف ها دراین جاده ها همیشه نگران کننده است. و لذاباید مورد کنترل دائمی قرارگیرد.

خطر جاده ها واتوبان های کوهستانی

وی افزود:این خطر دردیگر جاده ها واتوبان های کوهستانی هم وجوددارد. علاوه بر هراز و چالوس و فیروزکوه، ما درجاده توریستی طالقان که تردد درآن برای مراجعه به ییلاقات زیاد است. و همچنین دراتوبان خرم آباد – پل زال مستعد خطربالا هستیم. واین خطرات به وزارت راه و شهرسازی اعلام شده است. یعنی درصورت هرگونه تحریک مانند تغییرات اب وهوایی یا زمین لرزه یا دستکاری های معدنی بیشتر ممکن است. خطراتی ایجاد شود.این مقام مسئول درباره آخرین وضعیت آتشفشان قله دماوند هم بیان کرد:قله دماوند جزو اتشفشان های نیمه فعال محسوب می شود وخاموش نیست. و قراین وشواهد از وجود فعالیت های اخیری درآن حکایت دارد. علاوه براین درمحدوه قله دماوند گسل های شناسنامه داری وجوددارد. که درگذشته مسبب زمین لرزه های بزرگی بوده است. درکناراین، دماوند به خاطر ارتفاع زیادی که دارد،محل تشکیل یخچال های دائمی محسوب می شود.

وی تصریح کرد: درصورتی که دماوند شرایط لرزه ای خاصی هم نداشته باشد. خروج گازهای سمی از آن یا هر عامل دیگرکه باعث ذوب شدن یخچال های آن شود. همیشه می تواند منشا سیل خطرناکی باشد. سیلی که نه فقط اب که سنگ های خردشده موجود دریخ رفت ها که بقایای سیلاب های گذشته وفعالیت های قدیم اتشفشان دماوند هستند. را با خود حمل می کنند که می تواند ظرفیت مخرب بالایی داشته باشد.

دکتر شهبازی خاطر نشان کرد:ما قله دماوند رازیر نظرداریم و فعلا جابجایی خاصی نمی بینیم. یعنی نشانگرهای ما فعلا فعالیت لرزه ای، مغناطیسی یا الکترو مغناطیسی خاصی را ضبط نکرده اند. اما خروج گازهای سمی به هر حال نگران کننده است اماپایش به طور دائم درحال انجام است.

وی با گلایه از تخصیص نیافتن بودجه برای برنامه جامع پایش البرز مرکزی موسوم به پروژه کمپ که برنامه ای با قدمت ۲۰ ساله است. گفت:درچارچوب این برنامه قرار بوده که مناطق حساسی چون جاده های هراز، چالوس، فیروزکوه، شمال تهران واستان مازندران که دارای گسل های بسیار و مستعد زمین لرزه هستند. پایش شده واطلاعات درباره آن جمع آوری شود.اما متاسفانه بعد از ۲۰ سال تنها ۱۰ یا ۱۵ درصد کارانجام شده. واین پروژه مهم مشکل بودجه ای دارد و نیازمندی های فناورانه اش باید رفع شود.

هشدار ویژه درباره دماوند گسترش فرونشست

مدیرکل دفتربررسی مخاطرات زمین شناسی سازمان زمین شناسی افزود: همچنین باید دور قله دماوند حداقل ۱۲ سایت پایش داشته باشیم. که الان فقط ۲ سایت داریم. با این حال تا این تاریخ هیچ هشدار ویژه ای درباره دماوند نداشته ایم. اما با توجه به غیر قابل پیش بینی بودن این خطرات، نیاز های بودجه ای وفناورانه ما برای پایش باید رفع شود واین بسیار ضروری است.

وی همچنین درباره افزایش نشانه های فرونشست زمین درمناطقی از تهران واصفهان اظهارداشت: پدیده فرونشست دردشت هایی که دارای رسوبات ریزدانه هستند،براثراستفاده نامتعارف از منابع آب زیرزمینی اتفاق می افتد. وقتی منابع آب زیرزمینی تخلیه می شود. فضای خالی را هوا پر می کند وبه مرور زمان سطوح روی هم فشرده می شوند. واین فشرده شدن سطوح به شکل فرونشست، ایجاد چاله ها یا شکاف های عظیم به چشم می آید.

در واقع فرونشست، زلزله خاموش است که مانند سرطان آهسته آهسته پیشروی می کند. وچون جلوی چشم نیست، کسی متوجه خطر عظیمش نمی شود. تااینکه گودال ها یا شکاف ها ایجاد می شود.

دکتر شهبازی با اشاره به اینکه پدیده فرونشست درجنوب وجنوب غربی تهران وبرخی مناطق حاشیه ای آن رو به گسترش است، تصریح کرد:ما درجنوب وجنوب غربی تهران گستره ای از اراضی کشاورزی را داریم که ورودی آب ندارند و فقط برداشت صورت می گیردو دربرخی از این مناطق هم سفره های آب زیرزمینی تقریبا تمام شده است؛ لذا احتمال گسترش فرونشست زمین به مناطق جنوبی وجنوب غربی شهر تهران وجوددارد وممکن است علاوه بر تخریب اکوسیستم، برسازه های طولی آن مناطق چون ریل راه آهن ومترو وخطوط انتقال انرژی تاثیربگذارد.

وی افزود:همچنین اخباری درباره افزایش فرونشست درمناطق حاشیه ای تهران داریم که به عنوان مثال اخیرا در نسیم شهر فروریزش هایی را شاهد بوده ایم. براساس اطلاعات موجود،اندازه فرونشست از نظر سطح،درحاشیه جنوبی شهر تهران ۲ برابر شده است.

فرونشست زمین

وی همچنین درباره فرونشست زمین درشهر اصفهان وخطراتی که از این محل این شهر تاریخی را تهدید می کند هم گفت:فرونشست زمین در اصفهان با تهران متفاوت است. برخلاف تهران که فرونشست فقط جنوب شهر را تهدید می کند،کل شهر اصفهان درمعرض تهدید است وعلت آن هم ناهمگونی جنس زمین درنقاط مختلف این شهر است.

زاینده رود که تقریبا خشک شده وسازه های تاریخی هم درمرز دوجنس ناهمگون زمین قرار دارند و در معرض خطر بیشتر هستند.لذا از این حیث شهر اصفهان نیازمند توجه ویژه است وگستره وسیعی از آن درمعرض تهدید فرونشست است.

مدیرکل دفتربررسی مخاطرات زمین شناسی سازمان زمین شناسی تصریح کرد: البته مناطق متعددی از ایران نظیردشت رفسنجان، دشت مرودشت، تهران، کرج، قزوین و غیره درمعرض فرونشست هستند اما وضعیت اصفهان از آن جهت ویژه است که اولا ویژگی های زمین شناسی خاصی دارد که به گسترش فرونشست کمک می کند وثانیا اقلیم آن خشک است وانتظار زیادی از آسمان اصفهان نداریم.شکوفایی اصفهان به زاینده رود بوده که آن هم ۲۰ سال است از یک رودخانه دائمی به فصلی وسپس روزانه واکنون خشک تبدیل شده است.جمعیت اصفهان هم رو به زیاد شدن می رود و مجموع اینها باعث می شود این شهر تاریخی نیازمند تدابیر ویژه و فوری باشد.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

لینک تلگرام